Profesjonalne podejście do partnera biznesowego to większe szanse wywarcia dobrego wrażenia i odniesienia sukcesu. Postawy i wartości są niezwykle istotne w rozwoju relacji biznesowych między dwiema kulturami lub krajami, nikt w tej sprawie nie ma wątpliwości. A co jest charakterystyczne dla Chorwatów? Z czego są znani? Przede wszystkim mają dość „spokojne” podejście do biznesu. Przy tym odznaczają się wysokim poziomem profesjonalizmu. Zanim się otworzą minie trochę czasu, musisz złożyć im kilka wizyt, ale gdy cię poznają lepiej doświadczysz ich przyjaźni.

Jeśli masz ochotę dowiedzieć się więcej na temat kultury biznesowej w Chorwacji i marzy ci się sięgnięcie do tamtejszych materiałów źródłowych – pamiętaj, że zawsze możesz zwrócić się o pomoc do biura tłumaczeń. Profesjonalny tłumacz to nie tylko najwyższej jakości translacja, ale i pewność danych. Jeśli chcesz mieć do czynienia z prawdziwym „tekstem”, nie ufaj Google Translatorowi lub innego rodzaju „pomocom”. Postaw na pewnych ludzi! Zwróć się do Biura SuperTłumacz!

Biznes w Chorwacji

Chorwacja, tak naprawdę Republika Chorwacji, leży nad Morzem Adriatyckim na pograniczu Europy Środkowej i Południowej. Stolicą jest Zagrzeb. W 2016 roku Bank Światowy podał, że kraj liczy 4,171 mln mieszkańców. Pod względem etnicznym dominują tutaj Chorwaci (90,42%), w niewielkim procencie są Serbowie (4,36%), a także ludność innych narodowości (5,22%). Również w deklarowanych wyznaniach widać tu wyraźnie dominację chrześcijaństwa (91,06%) nad ateistami (4,57%), muzułmanami (1,47%) czy innymi religiami (2,90%).

Głównymi partnerami eksportowymi Chorwatów są Włochy, Bośnia i Hercegowina, Niemcy, Słowenia i Austria. Towary eksportowe to m.in.: sprzęt transportowy, maszyny, tekstylia, chemikalia, artykuły spożywcze czy paliwa.

Najbardziej znaczącymi partnerami importowymi są natomiast Włochy, Niemcy, Rosja, Chiny, Słowenia i Austria. Importuje się m.in.: maszyny, transport i sprzęt elektryczny, chemikalia, paliwa, smary czy artykuły spożywcze.

Dla każdej osoby, która chce odwiedzać Chorwację nie tylko turystycznie, ale i biznesowo, ważną informacją jest to, że od 1 lipca 2013 roku należy ona do Unii Europejskiej.

Fakt, że Chorwaci należą do unii sprawia, że Polska ma uproszczone wejście na tamtejszy rynek. Podstawą prawną działalności gospodarczej są ustawa o spółkach handlowych i ustawa o rzemiośle. Co ważne, działalność mogą założyć zarówno osoby prawne, jak i fizyczne.

W jaki sposób jako Polacy możemy wejść z naszym biznesem na chorwacki rynek?

Zagraniczne osoby prawne i fizyczne mają prawo:

• zakładać firmy,
• tworzyć wspólne przedsięwzięcia z partnerami chorwackimi,
• inwestować w banki,
• inwestować w firmy ubezpieczeniowe,
• prowadzić działalność rzemieślniczą,
• prowadzić działalność handlową,
• otrzymać koncesję na eksploatację surowców naturalnych,
• uczestniczyć w operacjach typu BOT (ang. build-operate-transfer) lub BOOT (ang. build-own-operate-transfer).

Warto mieć też świadomość przywilejów, jakie tamtejsi rządzący dają firmom zagranicznym.

Pamiętajmy, że: Ustawa o spółkach handlowych, a także Ustawa o rzemiośle gwarantują zagranicznym podmiotom takie same warunki prowadzenia działalności gospodarczej, jakie mają podmioty chorwackie. Ponadto, my jako zagraniczni inwestorzy, mamy dwa dodatkowe przywileje. Są to:

• gwarancja ochrony swoich inwestycji w przypadku zmiany przepisów,
• swoboda transferu zysków.

Jeśli potrzebujesz pomocy przy translacji materiałów i dokumentów firmowych, zgłoś się do renomowanego biura tłumaczeń. Zawodowy tłumacz to pewność wysokiej jakości przekładu z polskiego na język chorwacki.

Chorwacja z bliższej perspektywy

Była częścią dawnej Jugosławii, ale już od ponad 25 lat jest niezależnym krajem. Co więcej, obecnie jest jednym z najszybciej się rozwijających europejskich ośrodków turystyki międzynarodowej. Nie powinno jednak to nikogo dziwić – tutejsze widoki są jednymi z najpiękniejszych. Chorwacja kusi długą i malowniczą linią brzegową, ponad tysiącem wysp, nieziemskimi naturalnymi krajobrazami, miejscami światowego dziedzictwa UNESCO, niezwykłymi nadmorskimi miasteczkami, pyszną kuchnią, dobrym winem i przede wszystkim gościnnymi ludźmi.

To nie tylko słońce i morze

Choć tutejsza linia brzegowa liczy 3900 km i znajduje się tu ponad 1200 wysp z turkusową wodą i pięknymi plażami, Chorwacja to więcej aniżeli słońce i morze. Znajdziesz tu: 8 parków narodowych, 8 miejsc dziedzictwa UNESCO, 13 łańcuchów górskich, stare zamki i fortece, dobre przysmaki oraz Dubrownik.

Hrvatska

Chorwacja w języku chorwackim nazywa się Hrvatska. Stąd kod kraju ISO to HR.

Było tu kilka królestw, imperiów i republik

Jej historia jest kolorowa i zróżnicowana. Władali nią iliryjscy królowie, bizantyjscy i rzymscy cesarze, weneccy władcy, węgierscy królowie, osmańscy sułtani i habsburscy monarchowie.

Przeszłość czai się tu dosłownie na każdym kroku – w rzymskich amfiteatrach, bizantyjskich pałacach czy neogotyckich zamkach.

Nie pytaj o wojnę

W 1991 proklamowano niepodległość, rozpoczęła się wojna z Jugosławią (de facto z Serbią, wspomaganą przez oddziały czarnogórskie). W kwietniu 1992 do Chorwacji wkroczyły siły pokojowe ONZ. Konflikt rozwiązano po trzech latach.

Niektóre regiony spustoszono wówczas całkowicie, inne mniej. Wspomnienie tamtych wydarzeń jest wciąż żywe, nie zapomniano o nich.

Jest częścią UE

W lipcu 2013 roku stała się 28. członkiem UE. Nie jest jednak członkiem strefy Schengen oraz strefy euro.

Miejscowym płacisz gotówką

Choć karty kredytowe są powszechnie uznawane w większości większych hoteli i restauracji już w mniejszych ośrodkach miejskich i małych lokalach ta praktyka jednak wciąż nie weszła w życie. Musisz mieć lokalną walutę w gotówce.

Nie ma kultury napiwków

Napiwki nie są elementem tutejszej kultury. Choć warto dodać, że za dobrą praktykę uznaje się zaokrąglenie rachunku w kawiarniach i restauracjach.

Musisz wynająć samochód

Chorwacja ma dość sprawną sieć połączeń autobusowych z dużymi miastami. Te do mniejszych miejscowości są niestety mocno ograniczone. Kolej jest słabo rozwinięta.

Najlepiej sprawdzi się tu własne auto.

Uwielbiają pić kawę, ale nie cierpią sieci kawiarni

Nie ma tu sieci Starbucks, ponieważ Chorwaci nie lubią kupować kawy na wynos czy pić jej w drodze. Kochają godzinami leniuchować ze znajomymi przy jednej filiżance kawy w domu lub lokalnej kawiarni.

Mają konserwatywne podejście do homoseksualistów

Związki homoseksualne nie są tu akceptowane przez wszystkich. To kraj o profilu katolickim i kulturze maczo.

Kraj wyzwań dla wegetarian i wegan

Kraj znany jest z pysznego jedzenia, ale tamtejsza kuchnia bazuje głównie na mięsie i rybach. Jest to wyzwanie dla wegetarian i wegan. W dużych miastach jest jednak już coraz lepiej.

Bezpłatne Wi-Fi

Dzięki inicjatywie Ministerstwa Turystyki w głównych miastach turystycznych dostępnych jest ponad 200 bezpłatnych hotspotów Wi-Fi.

Lokalnie produkowane wino i oliwa

Wino i oliwa produkowane są tu od stuleci, a wielu wysokiej jakości producentów zdobywa międzynarodowe uznanie.

„Drogi wina” czy „drogi oliwne” to oznakowanie wskazujące odbywające się degustacje czy wycieczki po winnicach lub gajach oliwnych.

Najczystsze plaże w Europie

W 2017 roku z 803 plaż, na których przeprowadzono testy czystości aż 99,26% z nich uznano za „doskonałe” pod względem czystości wody.

Ceny podczas szczytu sezonu letniego są wyższe

Szczególnie są widoczne w Dubrowniku i Hvarze. Ale i tak koszty utrzymania są niższe niż u naszych zachodnioeuropejskich sąsiadów.

Baseny hotelowe są często wypełnione słoną wodą

Najwięcej z nich zlokalizowanych jest nad morzem. Przyczyny? Względy ekologiczne oraz to, że kąpiel w słonej wodzie jest korzystna dla skóry i ogólnego stanu zdrowia.

Dobry kraj do odwiedzania przez cały rok

Lipiec i sierpień to szczyt sezonu. Mniejsze tłumy są tutaj w maju i czerwcu oraz we wrześniu i październiku. Do tego zimy są łagodne, co zachęca do podróży nawet o tej porze roku.

Przez cały rok jednak coś się tu dzieje – kuszą karnawał w Rijece czy bożonarodzeniowe jarmarki w Zagrzebiu. 12 miesięcy w roku otwarte są uzdrowiska termalne, a wiele z tutejszych atrakcji turystycznych prezentuje się niesamowicie o każdej porze roku.

Uniwersalna etykieta

Etykieta istnieje po to, aby nie popełnić gafy. Jest specjalną formą ceremonialnego zachowania lub powszechnie przyjętym zbiorem zasad właściwego zachowania. Zawsze stanowi język kurtuazji. Jest również językiem okazania wszelkich pozytywnych odniesień – szacunku do drugiej osoby czy symbolem wyższej kultury. To także jeden z elementów savoir vivre. Potraktowana zaś jako protokół stosowana jest m.in. w biznesie.

Zdarza się, że przepaści kulturowe są tak duże, że bez „zestawu” odpowiednich manier można spalić się już na samym początku. Planując wejść na jakikolwiek zagraniczny rynek warto mieć świadomość uniwersalnych zasadach, niezależnie od tego dokąd się udajesz.

Francis Buttle – autor ponad 12 książek, setek branżowych artykułów zw. z marketingiem i zarządzaniem relacjami z klientem”, najbardziej znany z rozwoju dyscypliny marketingowej Customer Relationship Management (praktyk biznesowych i strategii, które mają na celu budowanie i utrzymanie długotrwałych, obopólnie korzystnych relacji z klientami) jako uniwersalne zasady etykiety wymienia kilkanaście rzeczy, o których trzeba pamiętać podczas międzynarodowych spotkań biznesowych.

Są to:

• dostosuj się do zwyczajów kulinarnych,
• nie rób porównań do swojego kraju,
• niczego nie krytykuj,
• w biznesie obowiązuje styl oficjalny,
• bądź punktualny,
• nie afiszuj się z pieniędzmi,
• nie rób głupich uwag,
• tytuły są bardzo ważne,
• korespondencję prowadź w stylu oficjalnym,
• zamów sobie wizytówki dwustronne w dwóch językach,
• nie przeklinaj,
• zawsze wstawaj, gdy grają hymn narodowy,
• aparat fotograficzny zostaw w domu,
• nie ubieraj się w stroje narodowe,
• nie przekręcaj nazwisk,
• bądź uprzejmy.

Kultura biznesowa w Chorwacji

Podkreślić należy, że firmy w Chorwacji choć są bardzo formalne, to nie można odmówić im otwartości na inne kultury. Jeśli potraktujesz ich z należytym szacunkiem, nawet zderzeni z zupełnie obcymi ideami, są gotowi je zaakceptować. Nie przejdzie tutaj zaś jakiekolwiek forsowanie swoich spraw czy dyktatorska postawa – takie zachowanie nigdy nie jest tu tolerowane.

Podstawowe wskazówki, które należy przestrzegać podczas prowadzenia działalności w Chorwacji:

• pozdrowienia powinny obejmować mocny uścisk dłoni i bezpośredni kontakt wzrokowy. Słaby uścisk dłoni oznacza, że ​​jesteś po prostu słaby. Żaden bezpośredni kontakt wzrokowy nie może być uznany za coś, co ukrywasz,
• pozostań w pozycji stojącej, dopóki nie zostaniesz zaproszony, aby usiąść. Dlaczego? Być może jest zarezerwowane miejsce specjalnie dla ciebie.
• zawsze utrzymuj bezpośredni kontakt wzrokowy podczas mówienia,
• wstępne spotkania zaplanowane są jako „wstęp”. Pierwsze spotkanie może odbyć się ze menedżerem średniego szczebla, a nie rzeczywistym partnerem,
• punktualność jest oczekiwana i traktowana bardzo poważnie,
• spodziewaj się krótkiej rozmowy bezpośrednio z tobą, zanim sprawa zostanie omówiona,
• biznes jest prowadzony powoli. Będziesz musiał być cierpliwy i nie wydawać się poruszony przez ścisłe przestrzeganie protokołu,
• firmy mają zazwyczaj strukturę hierarchiczną, a władza decyzyjna jest najważniejsza,
• nie planuj spotkań w piątki po południu, ponieważ wielu Chorwatów wyjeżdża do wiejskich domków tuż po porze obiadowej,
• wiele firm jest zamkniętych w sierpniu,
• listy należy kierować do firmy, a nie do konkretnej osoby.

Tabu kulturowe

Ponieważ Chorwaci bardzo dobrze znają swoich partnerów biznesowych, może to być mieszanie biznesu z przyjemnością, ale staraj się nie przekraczać granic.

Ważne jest, aby unikać:

• łączenia intymnej dyskusji na poziomie biznesowym,
• prywatnych pytań natury finansowej,
• każdego tematu lub pytania, które może wskazywać, że straciłeś dla nich szacunek lub mogą stracić dla ciebie szacunek,
• dyskusji o historii politycznej i militarnej Jugosławii, upadku komunizmu, wojnie w Bośni i Hercegowinie oraz wszystkiego, co dotyczy zbrodni wojennych,
• podnoszenia jednocześnie kciuka, palca wskazującego i środkowego palca, ponieważ jest to gest serbski i wiąże się z serbskim nacjonalizmem.