Słowacja ma dwie twarze i każda z nich jest naprawdę fascynująca. Kiedy spojrzysz na pierwszą z nich dostrzeżesz chropowate góry ze stromymi zboczami wabiącymi wspinaczy, podróżników czy miłośników sportów zimowych. Po chwili zobaczysz piękne i długie doliny z zamkami, które najlepiej opisuje słowo „romantyczne”. Jeszcze dalej będziesz miał okazję zobaczyć XIII-wieczne miasteczka pełne prawdziwych gotyckich pereł. W Bratysławie zaznasz kosmopolityzmu i bogatej oferty kulturalnej. Teraz przychodzi pora na odkrycie tej drugiej twarzy, której nie dostrzega się na pierwszy rzut oka. To zupełnie inny świat. Są tu podziemia, jaskinie lodowe i kopalnie. Znajduje się tu Akademia Górnicza – pierwsza taka techniczna uczelnia na świecie. Wielki system 700 jaskiń i przepaści leży u bram Krasu Słowackiego. Są tu również źródła termalne i spa. Choć jest to mały kraj nie tylko może cię uwieźć, ale i w ostatnich latach jest to jedna ze stabilnych gospodarek, która przyciąga przedsiębiorców.

Nie zapominaj o tłumaczeniach. Na Słowacji oficjalnym językiem jest słowacki, a to oznacza, że będziesz potrzebował translacji wszelkich materiałów. Nie zwlekaj, powierz sprawy w zaufane ręce! Zwróć się do Biura SuperTłumacz i bądź spokojny o jakość Twoich tłumaczeń!

Robiąc biznes ze Słowakiem

Korzystaj z każdej okazji do ćwiczenia umiejętności porozumiewania się aby, kiedy nadarzy się sposobność, mieć dar, styl, wyrazistość, przejrzystość i emocje do wpływania na innych ludzi.

(Jim Rohn)

„Doing Business Report” Banku Światowego i Międzynarodowej Korporacji Finansowej pokazuje, że Słowacja ma stabilną sytuację gospodarczą i coraz częściej przyciąga różnych przedsiębiorców z całego świata. Położona w sercu Europy jest skrzyżowaniem europejskich wpływów kulturowych i wykorzystuje wiele typowych pojęć zachodnioeuropejskiej kultury biznesowej. Tutejsza etykieta różni się w zależności od branży i regionu, ale niezbędna jest cierpliwość, przystępność i dobre maniery.

Jedziesz na Słowację na spotkanie biznesowe? Przetłumacz wszystkie materiały informacyjne z języka polskiego na słowacki. Chyba chcesz być zrozumiany, prawda?

Słowacy bardzo cenią zdroworozsądkowość, punktualność i kompromis podczas prowadzenia interesów.

Etykieta biznesowa na Słowacji jest prosta dla tych, którzy są przyzwyczajeni do ogólnych europejskich manier, ubiorów i oczekiwań. Powinna być bezstresowa dla tych, którzy pamiętają, że polubowność i utrzymanie profesjonalnej działalności biznesowej są niezbędne!

Dwa najważniejsze regiony Słowacji – leżąca na zachodzie Bratysława i położone na zachodzie Koszyce – różnią się pod pewnymi względami. Warto wspomnieć o tym w kontekście prowadzenia negocjacji biznesowych.

Jacy są Słowacy?

Przedsiębiorcy z zachodniej części kraju mówią znacznie bardziej szczerze niż ich ci ze wschodu. Oczywiście nie mówimy o sytuacjach bardzo napiętych rozmów czy wymagających szczególnej delikatności i rozważnego ważenia słów. Cechuje ich wypowiadanie cennych wniosków i odpowiedzi, a także zadawanie mądrych pytań. Nie lubią zuchwalstwa, zbytniej bezpośredniości czy narzucania im swoich zasad gry. Słowacy z zachodu uchodzą za tych, którzy bardzo cenią sobie oddzielenie biznesu od przyjemności. Stąd jeśli przyjdzie ci prowadzić z nimi rozmowy pamiętaj, że negocjacje z nimi są zwięzłe, proste i jednoznaczne. Biznes we wschodniej Słowacji jest często dyskutowany mniej otwarcie, a tematy poruszane są pośrednio i dużo bardziej cierpliwie.

Biznesmeni na terenie całej Słowacji słyną z wdzięczności, hojności i dobrego humoru. Zwykle są ciepłymi i uprzejmymi ludźmi. Starają się, aby ich goście czuli się komfortowo, szanowali i witali.

Ten, kto plasuje się wyżej w hierarchii spotkania biznesowego, ogólnie określa poziom formalności, do którego ty jako gość musisz się dostosować.

Po krótkim wprowadzeniu i ustanowieniu kolejności obrad zaczynają się poważne rozmowy. Dodajmy, że choć są formalistami to nie można ich określać jako sztywniaków. Akceptowane tematy dotyczące krótkich pogawędek dotyczą sportu (zwłaszcza piłki nożnej i hokeja) czy ostatnich lub nadchodzących świąt.

Jak się ubrać? Obowiązują ogólne standardy dotyczące mody i formalności biznesowych w Europie. Ciemnoszare, czarne i ciemnoniebieskie garnitury będą najbardziej wskazane dla mężczyzn. Kobiety powinny postawić na stonowane kolory i wzory w klasycznych profesjonalnych stylach. Styl, profesjonalizm i dobry smak – to powinien mówić twój wygląd podczas takiego spotkania biznesowego.

Kluczowe sektory środowiska inwestycyjnego:

• metal i wyroby metalowe,
• jedzenie i napoje,
• prąd, gaz,
• koks, olej i paliwo jądrowe,
• chemikalia i wytworzone przez człowieka włókna,
• maszyneria,
• papier i druk,
• glina i ceramika,
• pojazdy transportowe,
• tekstylia,
• elektryka,
• aparatura optyczna,
• wyroby gumowe.

Jak prowadzić interesy ze Słowakami?

Krótki przewodnik po lokalnej etykiecie biznesowej

Pracownicy nie są przyzwyczajeni do otwartego wyrażania swoich pomysłów i opinii osobom o wyższej randze, tak tu jest już przyjęte i trzeba to uszanować. Kluczowe decyzje biznesowe podejmowane są w zamkniętym gronie profesjonalistów, bardzo często to osoba na samej górze samodzielnie decyduje o najważniejszych sprawach firmy. Budowanie relacji z właściwymi ludźmi ma więc kluczowe znaczenie.

Wybierając się na Słowację pamiętaj, że najważniejsze to okazanie szacunku drugiej stronie i dostosowanie się do ich zwyczajów i tradycji kultury biznesowej. To oni są gospodarzami, ty jedynie gościem.

To są sprawy, które warto mieć na uwadze:

• słowackie stroje i zachowanie to połączenie akceptowanych praktyk w Stanach Zjednoczonych i Europie Wschodniej,
• nie ma zwyczaju zwracania się po imieniu do danej osoby. Tutaj używa się form np. doktorze czy inżynierze,
• standardowo spotkania prowadzone są w języku słowackim,
• najlepsze prezenty na spotkania biznesowe to przedmioty do biura, pióra wysokiej jakości czy długopisy z logo firmy, a także specjalnie dobrane wina,
• przed właściwą rozmową dochodzi do króciutkiej pogawędki na bardzo dyplomatyczne tematy,
• jeśli twój gospodarz zaprosił cię do swojego domu kup mu w prezencie luksusową czekoladę, szalik lub kwiaty dla gospodyni,
• decyzje biznesowe, w tym decyzje drugorzędne, są czasami podejmowane przez ograniczoną liczbę menedżerów lub nawet przez jedną osobę działającą samodzielnie,
• występują trudności w uzyskaniu odpowiedzi na faks lub e-mail. Zaleca się tworzenie kopii zapasowych faksów i wiadomości e-mail z listem potwierdzającym planowane spotkanie,
• staraj się unikać spotkań biznesowych w lipcu i sierpniu lub w okolicach świąt narodowych.

Zadbaj też o przetłumaczenie drugiej karty wizytówki na język słowacki. Nie jest to konieczne, ale dla gospodarza będzie to miły gest świadczący o twoim szacunku dla jego osoby.

A mówiąc nieco więcej na temat kultury biznesowej na Słowacji warto powiedzieć, że…

Witając się po słowacku

Po przywitaniu się ze słowackim odpowiednikiem zawsze preferowany jest mocny uścisk dłoni. Podczas podawania ręki podtrzymuj bezpośredni kontakt wzrokowy. Jeśli potrząśniesz słabo nadgarstkami, oznacza to słabość, zaś brak bezpośredniego kontaktu wzrokowego jest często oznaką twojego ukrywania czegoś.

Po zakończeniu powitania poczekaj, aż zostaniesz zaproszony do zasiadania. Gospodarz mógł zarezerwować miejsce dla ciebie.

Co stosowne, a co nie, czyli prezenty

Prezenty powinny być proste, ale z wystarczającą wartością. Tak, aby zapewnić drugą stronę, twojego gospodarza, że go doceniasz.

Standardem na Słowacji jest to, że w większości przypadków prezenty otwierane są natychmiast po ich otrzymaniu. Istotne jest, aby wyrazić radość i zadowolenie z tego, co otrzymujesz.

Wystrzygaj się: lilii, kalii czy chryzantem – według lokalnej tradycji są to te kwiaty, które kojarzą się z ceremonia pogrzebową. Kolor fioletowy jest tu także niedopuszczalny.

Co ze spotkaniami? Jak to rozegrać?

Spotkanie należy zawsze zaplanować z dużym wyprzedzeniem. Nie planuj ich w piątkowe wieczory – większość tutejszych dyrektorów już po porze obiadowej wychodzi z firm. Unikaj również organizowania ich we wzmożonych okresach świąt na Słowacji, a mianowicie w takich miesiącach, jak czerwiec i sierpień.

Zaplanuj tłumaczenie dokumentów informacyjnych, wszelkich statystyk, a także materiałów promocyjnych. Niech zawodowy tłumacz zrobi profesjonalną translację z języka polskiego na słowacki. Zawodowstwo zawsze jest w cenie!

Pierwsze spotkanie zazwyczaj to rodzaj „zapoznania się”, na którym ty i twój partner macie okazję lepiej się poznać. Zapewne podczas tej pierwszej wizyty u gospodarza spotkasz się ze menedżerem średniego szczebla. Zanim rozpocznie się faktyczna zawodowa rozmowa dobrze odbierana jest mała pogawędka na neutralne tematy natury osobistej. Dopiero na drugim lub trzecim spotkaniu staniesz twarzą w twarz z głównym szefem, twoim rzeczywistym gospodarzem i być może przyszłym partnerem biznesowym.

Pamiętajmy: Słowacki biznes jest mocno zhierarchizowany. Prawdziwe decyzje podejmowane są na samej górze i dostęp do tych najważniejszych i zarazem decyzyjnym osób jest dozowany.

Jak z nimi należy się komunikować, aby doszło do tej właściwej komunikacji?

Co jest charakterystyczne dla Słowaków? To kultura biznesowa z typowym dla siebie pośrednim podejściem do negocjacji. Zazwyczaj nie podejmują bezpośredniej konfrontacji. Wyróżnia ich duża ostrożność w podejmowaniu działań biznesowych. Ty jako obcy bądź przygotowany na to, że potrzeba czasu, aby ci zaufali. Nieznajomych traktują z tradycyjną ostrożnością. Tutaj liczy się czytanie między wierszami, aby tak naprawdę odczytać to, co chcą ci powiedzieć. Dodatkowo to bardzo powściągliwy naród, są opanowani, nie zobaczysz tutaj raczej żywo gestykulujących osób.

Jeśli zależy ci na współpracy z nimi musisz wykazać się cierpliwością. Wszystko odbywa się w spokojnym tempie i jednego możesz być pewny – negocjacje wymagają czasu.

Już o tym wspominaliśmy, ale pamiętaj – liczy się kontakt wzrokowy. Dla nich osoba, która go utrzymuje to człowiek otwarty i uczciwy. Prosto więc wydedukować, że każdy, kto o tym zapomni oceniony zostanie jako ktoś nieuczciwy, oszust lub jako strona, którą nie interesuje robienie biznesu z nimi.

Nie zapominaj też – do partnerów ze Słowacji nie zwracasz się po nazwisku, a z tytułu zawodowego lub naukowego. Co prawda młode pokolenie biznesowe już powoli preferuje posługiwanie się nazwiskami, ale warto wziąć sobie do serca zasadę, że trzymanie się formalizmu i tradycjonalizmu w tych sprawach jeszcze nikomu nie wszyło na złe. Nie łam tych zasad, to brak szacunku.

Która godzina? Chyba będę spóźniony. Czyli o punktualności

Słowacy podchodzą do niej bardzo poważnie. Przybycie późno to dla nich zwykły brak szacunku dla gospodarza, a chyba nie chcesz rozpoczynać ważnych dla ciebie negocjacji od żółtej kartki? Dopuszczalne spóźnienie to 10 minut.

Mogę mówić po angielsku? Czyli język spotkań z partnerem biznesowym

Większość kadry kierowniczej na Słowacji mówi więcej niż w jednym języku. Rosyjski, niemiecki i angielski są powszechnie używane w kraju. Osoby z południa mogą również mówić po węgiersku. Francuski i niemiecki są powszechnie nauczane na uniwersytecie więc młodsi dyrektorzy być może porozumiewają się w tych językach oprócz angielskiego i rosyjskiego. Pamiętaj jednak, że to Słowacy i choć mogą, nie muszą godzić się na rozmowy w innym języku niż ich ojczysty. Oni są gospodarzami, ty gościem więc z grzeczności i szacunku po prostu trzeba dopasować się do tego, co narzucą.

Zrozumienie się to najważniejsza sprawa we współpracy z partnerem biznesowym z innego kraju. Stąd przykładaj szczególną uwagę do tłumaczeń wszelkich dokumentów, informacji czy materiałów reklamowych – te rzeczy też bardzo mocno wpłyną na odbiór twojej osoby i firmy. Jak zadbać o tłumaczenie? Nawiąż współpracę z cieszącym się dobrą opinią biurem tłumaczeń. Zapewni ci ono profesjonalne przekłady z języka polskiego na słowacki, a także ze słowackiego na polski. Jeśli nawiązywać współpracę, to tylko z tymi, którzy znają się na swoim fachu!