Łotwa, uważana w Polsce za nieco zapomniany kraj i wymieniania jednych tchem w triadzie „Litwa, Łotwa, Estonia”, okazuje się być rewelacyjnym miejscem do inwestowania. Jak podaje na swoich stronach polskie Ministerstwo Gospodarki, Łotwa w ciągu ostatnich lat – w szczególności od chwili wejścia do Unii Europejskiej pierwszego maja 2004 roku – odnotowała ogromny wzrost gospodarczy. Co roku jest to rozwój na poziomie ponad 5% PKB, a takimi wskaźnikami może pochwalić się niewiele państw. Z tego względu Łotwa coraz częściej zaczyna być nazywana gospodarczym tygrysem Europy wschodniej. Część ekonomistów przewiduje, że państwo to ma realną szansę na osiągnięcie w Europie takiej pozycji jak chociażby Chiny na terytorium Azji .
Do inwestowania w zakładanie przedsiębiorstw na Łotwie zdecydowanie zachęca także obowiązujący tam preferencyjny sposób traktowania przedsiębiorców. Na Łotwie istnieją dwie specjalne strefy ekonomiczne: Lipaja i Rezeke oraz Wolny Port Ventspils. Zakładając swoją firmę na jednym z tych właśnie obszarów, przedsiębiorca uzyskuje całkowite zwolnienie z konieczności opłacania podatku VAT, a także ceł i opłat akcyzowych. Przedsiębiorstwo zwolnione jest również z opłacania podatku od nieruchomości. Można uzyskać również zwolnienie z konieczności opłacania podatku dochodowego od osób prawnych nawet do 80%.Tym, co dodatkowo przemawia na korzyść Łotwy jako idealnego miejsca do inwestowania w nową firmę, jest stosunkowo mało skomplikowana procedura rejestracji przedsiębiorstwa. Wprawdzie ilość dokumentów, jaką należy złożyć w Rejestrze Przedsiębiorstw Republiki Łotewskiej jest dość spora, jednak zebranie ich wszystkich nie jest szczególnie pracochłonne. Sam proces rejestracji trwa maksymalnie kilkanaście dni.
Formy organizacyjno-prawne przedsiębiorstw
Podstawową kwestią towarzyszącą podjęciu decyzji o założeniu przedsiębiorstwa na terytorium jakiegokolwiek państwa jest przede wszystkim wybór formy organizacyjno prawnej przyszłej firmy. Od tego wyboru zależy bardzo wiele kwestii – najważniejsze następstwo jest zaś takie, że w przypadkach nieuregulowanych statutem danej firmy, rozstrzygać o tym, jakie rozwiązanie prawne należy przyjąć w danej sytuacji, będą przepisy ogólne litewskiego kodeksu handlowego w części dotyczącej właśnie tej formy organizacyjno prawnej przedsiębiorstwa. Wybór firmy warto zawsze skonsultować z prawnikiem, gdyż zdecydowanie się na nieodpowiednią formę może przynieść więcej szkody niż pożytku. Zmiana formy organizacyjn oprawnej zaś zwykle jest bardzo trudna do przeprowadzenia.Zakładając firmę na terytorium Łotwy można zdecydować się na następujące formy organizacyjno prawne działania przedsiębiorstw:-przedsiębiorstwo jednoosobowe, -spółka komandytowa, -spółka jawna, -spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, -spółka akcyjna. Jak widać, spółki łotewskie – przynajmniej w nomenklaturze – niczym nie różnią się od polskich. Jedynym odstępstwem od polskiego kodeksu spółek handlowych jest brak łotewskiej spółki komandytowo – akcyjnej.
Zagraniczne przedsiębiorstwa na Łotwie
Przedsiębiorstwa już istniejące i mające swoje siedziby za granicą, również mogą prowadzić swoją działalność gospodarczą na Łotwie. W tym celu wystarczy na terytorium łotewskim otworzyć filię lub przedstawicielstwo. Filie (oddziały) są traktowane jako samodzielne osoby prawne. Po wpisaniu ich do rejestru zyskują osobowość prawną i mogą prowadzić we własnym imieniu działalność gospodarczą. Przedstawicielstwa natomiast nie posiadają osobowości prawnej – w tym wypadku działalność gospodarczą prowadzi bezpośrednio zagraniczne przedsiębiorstwo.
Kto może założyć przedsiębiorstwo na Łotwie?
Na Łotwie, podobnie jak w większości krajów europejskich, stosuje się zasadę, iż obcokrajowcy mogą zakładać przedsiębiorstwa dokładnie na tych samych zasadach co łotewscy obywatele. Jedyna przeszkoda może dotyczyć kwestii legalności pobytu na terytorium Łotwy. Pobyt trwający nie dłużej niż trzy miesiące jest jak najbardziej legalny i nie trzeba go nigdzie zgłaszać. Dopiero kiedy planuje się pozostać na Łotwie przez okres dłuższy niż trzy miesiące, należy uzyskać pozwolenie na pobyt czasowy. Zezwolenia takie wydaje Urząd do Spraw Obywatelstwa i Migracji. Zakładając na Łotwie firmę, warto zawczasu zadbać o takie pozwolenie – prowadzenie przedsiębiorstwa będzie wymagało albo stałej obecności w tym państwie albo przynajmniej częstych podróży. Zezwolenie na pobyt może się w takich wypadkach okazać bardzo przydatne.
Rejestracja przedsiębiorstwa na Łotwie
Proces rejestracji przedsiębiorstwa na Łotwie przebiega w sposób zróżnicowany, zależny przede wszystkim od tego, w jakiej formie organizacyjnoprawnej dana firma prowadzi swoją działalność. Dlatego proces rejestracji firmy każdego rodzaju zostanie omówiony poniżej w osobnych akapitach.
Rejestracja przedsiębiorstwa jednoosobowego
Nie każda osoba fizyczna, która prowadzi działalność gospodarczą na terytorium Łotwy, ma obowiązek rejestracji. Dotyczy to tylko tych osób fizycznych, których roczny obrót z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej przekracza 285 000 euro (przed 1 stycznia 2014 r.: 200 000 łatów łotewskich) lub jeżeli roczny obrót przekracza 28 500 euro (dawniej: 20 000 łatów łotewskich) i jednocześnie osoba ta zatrudnia co najmniej pięć innych osób.Jeżeli pomimo niespełniania powyższych warunków osoba fizyczna chce figurować w Rejestrze Przedsiębiorstw, może dobrowolnie złożyć wniosek o rejestrację. Taka rejestracja może na przykład zwiększać wiarygodność danej osoby prowadzącej działalność gospodarczą – to najczęściej jest powodem, dla którego osoby fizyczne decydują się zarejestrować prowadzoną przez siebie działalność gospodarczą.Aby móc zarejestrować osobę fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w Rejestrze Przedsiębiorstw, należy przedstawić następujące dokumenty:-imię i nazwisko przedsiębiorcy, -numer PESEL przedsiębiorcy, -miejsce zamieszkania przedsiębiorcy, -adres siedziby przedsiębiorstwa, -firmę (nazwę) przedsiębiorstwa, -rodzaj prowadzonej w ramach przedsiębiorstwa działalności gospodarczej.
Rejestracja spółki jawnej w Rejestrze Handlowym
Rejestracja spółki jawnej jest zawsze wymagana do prowadzenia przez nią legalnej działalności. Od przedsiębiorców pragnących założyć taką spółkę wymaga się przedstawienia w Rejestrze Przedsiębiorstw Republiki Łotewskiej następujących dokumentów:-imię i nazwisko, numer indentyfikacyjny PESEL oraz miejsce zamieszkania każdego ze wspólników spółki jawnej, -nazwę, numer ewidencyjny oraz adres siedziby osoby prawnej – jeżeli osoby prawne również są wspólnikami w spółce, -nazwę spółki, -określenie formy organizacyjnoprawnej spółki, -adres siedziby spółki, -określenie prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej.
Rejestracja spółki komandytowej
Wniosek o zarejestrowanie spółki komandytowej powinien zawierać wszystkie te informacje, które składa się podczas rejestracji spółki jawnej oraz kilka podstawowych informacji o komandytariuszach oraz wysokości kapitału zakładowego. Pełne zgłoszenie powinno zatem zawierać następujące informacje:-imię i nazwisko, numer indentyfikacyjny PESEL oraz miejsce zamieszkania każdego ze wspólników spółki komandytowej, -nazwę, numer ewidencyjny oraz adres siedziby osoby prawnej – jeżeli osoby prawne również są wspólnikami w spółce, -nazwę spółki, -określenie formy organizacyjnoprawnej spółki, -adres siedziby spółki, -określenie prowadzonej przez spółkę działalności gospodarczej, -imię i nazwisko, numer identyfikacyjny PESEL oraz miejsce zamieszkania każdego z komandytariuszy spółki, -nazwę, numer ewidencyjny oraz adres siedziby osoby prawnej – jeżeli osoby prawne również są komandytariuszami w spółce, -kwotę wkładu włożoną do spółki przez każdego komandytariusza, łączny wkład każdego komandytariusza.
Rejestracja spółki kapitałowej
Zgromadzenia największej ilości dokumentów wymaga rejestracja w Rejestrze Przedsiębiorstw Republiki Łotewskiej spółek kapitałowych – spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki akcyjnej. Wymagane w tym przypadku dokumenty to:-zgłoszenie wpisania spółki do Rejestru Handlowego złożone w Rejestrze Przedsiębiorstw Republiki Łotewskiej najpóźniej w ciągu sześciu miesięcy od podpisania umowy założycielskiej spółki, -umowa założycielska spółki, -statut spółki, -wydawane przez bank zaświadczenie o opłaceniu kapitału zakładowego (jeżeli został on opłacony gotówką – nie jest to wymóg konieczny), -wydawane przez rzeczoznawców opinie określające wartość każdego wkładu rzeczowego wniesionego do spółki (jeżeli takie wkłady zostały wniesione – nie jest to warunek konieczny), -pisemną zgodę każdego członka rady nadzorczej na pełnienie funkcji w radzie nadzorczej (jeżeli spółka ma radę nadzorczą – nie jest to warunek konieczny), -pisemną zgodę każdego członka zarządu na zasiadanie w zarządzie (każda spółka kapitałowa musi mieć zarząd – jest to warunek konieczny), -potwierdzone przez notariusza wzory podpisów członków zarządu, -podanie adresu siedziby spółki, -wydane przez bank potwierdzenie dokonania opłaty za rejestrację spółki, -wydane przez bank potwierdzenie dokonania opłaty za wydrukowanie ogłoszenia o powstaniu spółki w publikatorze Latvijas Vestnesis. Należy pamiętać, że w niektórych przypadkach prawo łotewskie samo określa, w jakiej formie organizacyjno-prawnej musi być prowadzone konkretne przedsiębiorstwo. Na przykład w przypadku banków może to być jedynie spółka akcyjna.
