Szwajcaria to pod wieloma względami fascynujący kraj, który dla wielu z nas stanowi swego rodzaju tajemnicę. Choć położona w sercu Europy, nie należy do Unii Europejskiej. Sami Szwajcarzy zresztą nie identyfikują się jako Europejczycy, wolą być postrzegani jako zupełnie odrębna nacja. W kraju tym obowiązuje kilka języków narodowych: niemiecki, francuski, włoski oraz retoromański (znany też jako romansz). Inną cechą, świadczącą o „inności” Szwajcarii jest fakt, że państwo oficjalnie nie ma stolicy – choć funkcję taką pełni de facto Berno, piąte pod względem wielkości miasto w kraju.

Kilka faktów na temat Szwajcarii

Populacja tego niewielkiego kraju to 8,5 miliona osób. Dla porównania Polska ma blisko 38 miliona mieszkańców, przy czym terytoria obu krajów znacząco się różnią – w przypadku Polski jest to 312 679 km² , w przypadku Szwajcarii zaś 41 285km². Gęstość zaludnienia jest więc nieznacznie większa w Szwajcarii. Jednak komfort życia mieszkańców jest nieporównywalny.Szwajcaria należy do jednych z najzamożniejszych krajów w Europie. Jednoznacznie wskazuje na to raport “Zmieniające się bogactwo narodów 2018” (The Changing Wealth of Nations 2018), w którym porównano poziom zamożności państw na świecie. Szwajcaria zajmuje w rankingu trzecie miejsce – za Norwegią oraz Katarem. Jest więc drugim najbogatszym państwem w Europie! PKB na jednego mieszkańca wynosi w tym kraju ponad 80 tysięcy dolarów!

Państwo federacyjne

Szwajcaria, choć w oficjalnej nazwie posługuje się określeniem “konfederacja”, w rzeczywistości jest federacją. Jaka jest różnica? Posłużmy się przykładem Unii Europejskiej – stanowi ona wspólnotę (konfederację) niezależnych państw, które dzielą pewne elementy polityki, np. prowadzą wspólną politykę zagraniczną. W przypadku Szwajcarii mamy natomiast do czynienia z federacją – czyli na poły autonomicznych części, posiadających jednak wspólny rząd.Popularnym instrumentem politycznym w Szwajcarii jest referendum. Mieszkańcy co chwilę mają okazję, by wypowiedzieć się poprzez tę formę głosowania. Referendum organizowane jest w bardzo wielu przypadkach, czasami jest obowiązkowe (gdy dotyczy np. zmian w konstytucji, zmian w ustawach), a czasami nieobowiązkowe (ws. ustaw federalnych lub umów międzynarodowych). Referendum może też zostać zwołane z inicjatywy ludowej po zebraniu 100 tys. głosów.

Największe miasta

Fenomen Szwajcarii polega na tym, że nawet największe tutejsze miasta – takie jak Genewa, Zurych czy Berno – w niczym nie przypominają zachodnioeuropejskich metropolii. Przyjrzyjmy się liczbie mieszkańców w największych miastach Szwajcarii:

Zurych

402 tys. – Zurych to największe miasto w Szwajcarii. To tutaj mieści się najwięcej banków, które są cechą charakterystyczną tego kraju. Poza tym to miasto “kultury i doświadczeń” – z liczbą ponad 50 muzeów i galerii sztuki. Na jego ulicach wielokulturowa atmosfera przeplata się z powagą biznesu.

Genewa

199 tys. – Drugie pod względem liczby mieszkańców miasto szwajcarskie znajduje się częściowo na terenie Francji. Genewa często jest miejscem ważnych szczytów politycznych i spotkań dyplomatów, dzięki czemu zyskała sobie miano “miasta pokoju”. Swoją europejską siedzibę ma tu ONZ, a poza tym ok. 250 innych organizacje, m.in. WHO i CERN.

Bazylea

171 tys. – Bazylea to miasto na styku trzech państw: Szwajcarii, Francji oraz Niemiec. Nazywana niekiedy “niedocenioną perłą Europy”, skupia zarówno bogaczy, jak i przeciętnie żyjących obywateli. Miasto jest poza tym siedzibą ogromnych koncernów farmaceutycznych – La Roche i Novartis.

Berno

133 tys. – Siedziba rządu szwajcarskiego to czwarte pod względem wielkości i liczby miasto w kraju. Stanowi też najbardziej chyba charakterystyczne szwajcarskie miasto – pomimo poważnej roli, jaką odgrywa w państwie, nie straciło swojego prowincjonalnego, nieco sielskiego charakteru.

Pożądana izolacja?

Mimo że Szwajcaria nie należy do Unii Europejskiej, ma podpisane umowy z wieloma krajami Wspólnoty. Regulują one jej pozycję na gruncie europejskim i stanowią obustronne zapewnienie, że państwo to, mimo braku oficjalnej przynależności do Unii i jej organów, nie będzie finansową wyspą – to nie byłoby pożądane przez żadną ze stron. Szwajcaria w rzeczywistości jednak ma swój udział w budżecie Unii, jest też członkiem Strefy Schengen.Kwestia możliwej przynależności Szwajcarii została rozwiązana w czerwcu 2016 r. Wtedy to oficjalnie wycofany został wniosek akcesyjny, który rząd tego kraju złożył 24 lata wcześniej. Pomysł przystąpienia do Unii nie spotkał się jednak z aprobatą mieszkańców – w referendum w 2001 r. jednoznacznie opowiedzieli się przeciwko przystąpieniu do Wspólnoty. 77% głosujących głosowało wtedy przeciw integracji kraju z UE.

Centrum bankowości europejskiej

Szwajcaria jest znana z dobrze rozwiniętej bankowości. W kraju tym, stroniącemu od sporów, które w XX w. zaprzątały głowy mocarstw europejskich, obowiązuje zasada nienaruszalności tajemnicy bankowej. Neutralność polityczna zapewniła Szwajcarii zaufanie jako do centrum finansowego – zarówno Europy, jak i całego świata. Na terenie kraju funkcjonuje ok. 500 banków krajowych i zagranicznych.

Jakie są najsłynniejsze z nich?

• Schweizerische Nationalbank (SNB) z siedzibą w Bernie
• Schweizerischer Bankverein (Bazylea)
• Migros Bank (Zurych)
• Schweizerische Bankgesellschaft (Zurych)
• UBS Group AG (Zurych)
• Crédit Suisse (Zurych)
• Julius Bär Gruppe (Julius Baer Group) (Zurych)
• Schweizerische Volksbank (Berno)

Na terenie Szwajcarii działają też kilka giełd papierów wartościowych i wiele firm ubezpieczeniowych, które znane są na całym świecie, m.in.:

• Zürich Insurance,
• Neuchâteloise,
• Rentenaustalt,
• Providentia,
• Pax,Reassurances
• … i wiele innych.

Gospodarka Szwajcarii

Krzywdząca i niesłuszna opinia, że bogactwo Szwajcarii ma swoje źródło w rabunkach wojennych, to mit nie mający pokrycia w rzeczywistości. Kraj cechuje się dobrze rozwiniętym przemysłem i to ta gałąź napędza, oczywiście poza wspomnianymi już imperiami finansowymi, gospodarkę szwajcarską. Cechuje się ona najwyższym w Europie wskaźnikiem wolności gospodarczej, który określa stopień „wtrącania się” danego państwa w gospodarkę. Dla porównania – Polska zajmuje w tym samym rankingu 70. miejsce, co oznacza duże ograniczenia dla przedsiębiorców. Jednym słowem, Szwajcaria jest rajem dla właścicieli firm!

Jak założyć działalność w Szwajcarii?

Na początek musimy znać formy organizacyjno – prawne przedsiębiorstw. Dla każdej z tych form obowiązują inne procedury. Są to:

• samodzielna działalność gospodarcza (Einzelunternehmen / Raison individuelle)
• spółka o ograniczonej odpowiedzialności (GmbH/SarL)
• spółka akcyjna (AG/SA).

Samodzielna działalność gospodarcza – charakterystyka

• ten typ działalności należy zarejestrować w Rejestrze Ubezpieczeń Społecznych SVA/AVS w odpowiednim kantonie (tj. tym,w którym prowadzona ma być działalność)
• nie jest wymagany kapitał założycielski ani wpis do jakiegokolwiek rejestru,
• nie jest wymagane zamieszkanie na terenie Szwajcarii, konieczne jest jednak posiadanie pozwolenia na pobyt na jej terenie oraz na pracę (typu B lub C)
• należy wykazać uzyskanie przychodu min. 2300 CHF w ciągu roku oraz posiadanie min. 3 klientów
• to działalność pod własnym imieniem i nazwiskiem
• nie jest wymagane prowadzenie księgowości ani opłacanie VATu
• osoba, która prowadzi samodzielną działalność nie jest objęta żadnym ubezpieczeniem; w razie ewentualnych strat odpowiada za nie wyłącznie własnym majątkiem

Spółka o ograniczonej odpowiedzialności (GmbH/SarL) (odpowiednik polskiej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością)

• w tym przypadku wymagany jest kapitał początkowy w wysokości 20 000 CHF
• konieczne jest dokonanie wpisu do Rejestru Handlowego, co wiąże się z kosztem rzędu 700 – 900 CHF
• wymagane jest prowadzenie księgowości oraz opłacanie podatku korporacyjnego od zysku firmy
• w razie niepowodzenia biznesu, odpowiedzialność wspólników równa się kapitałowi początkowemu

Spółka akcyjna (AG/SA)

• minimalny kapitał zakładowy to w tym przypadku 100 000 CHF
• kapitał zakładowy można podzielić na akcje imienne; każda z akcji musi być przy tym pokryta co najmniej w 20%
• konieczne jest dokonanie wpisu do Rejestru Handlowego
• organy statutowe spółek akcyjnych to walne zgromadzenie akcjonariuszy (stanowiące najwyższą władzę w spółce) oraz zarząd (zarządzający sprawami spółki).

Żyć w Szwajcarii

Planując przeprowadzkę do Szwajcarii, należy również pamiętać o tym, że koszty życia w tym kraju nie należą do najniższych. Dodatkowo ceny różne są w poszczególnych kantonach, które samodzielnie regulują swoją politykę finansową. Kantony w istocie posiadają dużą niezależność i mogą być porównane do miast-państw; każdy z nich posiada własną konstytucję. Kantony różnią się między sobą także wysokością pobieranego od obywateli podatku.

Ogólne koszty życia w Szwajcarii są niestety dość wysokie. Przyjrzyjmy się przykładowym standardowym opłatom miesięcznym:

• Mieszkanie – chcąc wynająć mieszkanie w mieście, należy przygotować się na wydatek rzędu 2000 CHF; nieco niższe są ceny mieszkań w kantonach wiejskich: średnio to od 1300 do 1500 CHF
• Ubezpieczenie zdrowotne – na terenie Szwajcarii jest ono obowiązkowe dla każdego mieszkańca – bez względu na to czy pracuje, czy nie; miesięczna składka to od ok. 120 CHF, jednak przy wyborze tańszych opcji ubezpieczeniowych dochodzą dodatkowe koszty, np. opłaty za wizyty u lekarza
• Żywność – ceny żywności na terenie Szwajcarii są powszechnie uznawane za dość wysokie, do tego stopnia, że sami Szwajcarzy nierzadko jeżdżą na zakupy spożywcze do pobliskich Niemiec lub Francji, które są dla nich relatywnie tańsze. Średnie koszta zakupu jedzenia dla jednej osoby (w miesiącu) wahają się pomiędzy 500 a 900 CHF
• Rozrywka – przeciętny Szwajcar wydaje na nią ok. 700 CHF

Zarobki z kolei uwarunkowane są od poszczególnej branży. Podajemy kilka Przykładowych zawodów wraz z średnimi zarobkami:

• Sprzedawca w kiosku – 2700 CHF,
• Kosmetyczka, fryzjer – ok. 3500 CHF,
• Kierowca autobusu – 4400 CHF,
• Asystent dentystyczny – 5200 CHF,
• Pracownik socjalny – 6200 CHF,
• Lekarz asystent – 7400 CHF,
• Ksiądz – 8500 CHF,
• Profesor na uniwersytecie – 10 400 CHF
• Weterynarz – 11 200 CHF,
• Porucznik policji – 13 700 CHF.

Jak widać, zarobki na terenie Szwajcarii są bardzo zróżnicowane. Uzależnione są oczywiście również od miejsca wykonywania pracy – płace są dużo wyższe w Zurychu czy Genewie niż w kantonach wiejskich.